Bệnh tiêu chảy cấp đang tăng cao, đặc biệt những ngày gần đây, con số bệnh nhân bị tả đang tăng dần lên, nhiều nhất là ở thành phố Hồ Chí Minh làm cho các cơ quan y tế và người dân đều lo lắng. Những biện pháp phòng chống dịch và điều trị bệnh đã được nhanh chóng triển khai.

 Bệnh tiêu chảy cấp đang tăng cao, đặc biệt những ngày gần đây, con số bệnh nhân bị tả đang tăng dần lên, nhiều nhất là ở thành phố Hồ Chí Minh làm cho các cơ quan y tế và người dân đều lo lắng. Những biện pháp phòng chống dịch và điều trị bệnh đã được nhanh chóng triển khai.

 Tiêu chảy cấp có thể do virus, vi trùng, độc tố của các vi sinh vật…gây ra rối loạn hấp thu và bài tiết nước, điện giải tại ruột. Do đó, hậu quả là gây ra mất nước, mất Na, K, tổn thương niêm mạc ruột dẫn đến suy dinh dưỡng, xâm nhập của tác nhân gây bệnh và vi khuẩn khác trong đường ruột gây ra nhiễm trùng lan rộng trong cơ thể. Đa số tác nhân gây ra bệnh tiêu chảy và bệnh tả xâm nhập cơ thể và lây lan  theo con đường phân- miệng, nghĩa là nguồn bệnh vào cơ thể từ miệng, theo phân của bệnh nhân thải ra môi trường và tiếp tục lây sang bệnh nhân khác theo con đường này. Vai trò của dinh dưỡng đúng cách trong tiêu chảy cấp và bệnh tả là bù đủ nước, muối khoáng, tiếp tục cung cấp dưỡng chât cho cơ thể để mau lành bệnh và quan trọng nhất, đó là phòng bệnh.

 Trong trường hợp mắc bệnh, việc bù nước và điện giải là quan trọng nhất. Trong phân của tả chứa nhiều Na hơn trong phân các loại tiêu chảy cấp khác, do đó sử dụng dung dịch ORS chuẩn của WHO với nồng độ Na cao (90 mEq Na/l) và dung dịch ORS giảm áp lực thẩm thấu có Na thấp hơn cho tiêu chảy cấp không phải do tả. Bù nước, điện giải đầy đủ có khả năng hạn chế các trường hợp tử vong do tiêu chảy cấp. Uống chậm từng muỗng sẽ giúp việc hấp thu tốt hơn. Không nên bù nước bằng nước ép trái cây và nước ngọt vì nồng độ đường quá cao mà lượng điện giải quá thấp, áp lực thẩm thấu cao từ đường làm cho tiêu chảy nặng nề hớn và đường nhiều gây ra chướng bụng. Trẻ bú mẹ cần được tiếp tục bú mẹ vì sữa mẹ cung cấp nước, điện giải, chất dinh dưỡng cũng như những yếu tố chống bệnh như IgA và lactoferrin, lysozyme…Vẫn tiếp tục ăn và uống sữa bình thường không pha loãng, nhưng nên chia nhỏ bữa ăn, tránh những thực phẩm có nhiều chất xơ (rau, củ, quả…) và đường đơn giản (nước ngọt, nước trái cây, mật ong, kẹo bánh ngọt…) để giảm kích thích ruột. Trong những trường hợp tiêu chảy quá năng hoặc kéo dài, tế bào niêm mạc ruột tổn thương làm giảm tiết men lactase giúp tiêu hóa loại đường lactose có trong sữa, có thể phải ngưng sữa hoặc chuyển cho  bệnh nhân uống sữa không có lactose. Bệnh nhân vẫn cần được ăn uống đầy đủ chất, đủ năng lượng, đạm, loại chất béo dễ tiêu hóa (dầu thực vật), khoáng chất và vitamin. Các chất đạm, kẽm, vitamin… từ thịt, cá, trứng, đậu …sẽ giúp niêm mạc ruột mau hồi phục hơn, do đó phải được cung cấp đầy đủ trong khẩu phần. Nên tránh tình trạng kiệng cữ quá mức, chỉ cho ăn cháo muối hay cháo đường, sẽ làm bệnh nhân suy dinh dưỡng, giảm khả năng lành bệnh cũng như khả năng chống đỡ với sự tấn công của những loại vi khuẩn khác. Ăn uống quá kiêng khem làm tăng tỉ lệ bệnh và tỉ lệ tử vong trong bệnh tiêu chảy cấp nói chung và bệnh tả nói riêng.

 Để phòng ngừa bệnh, các biện pháp vệ sinh ăn uống đóng vai trò quan trọng nhất. Những bệnh nhân  mắc tả gần đây sống ở trên ghe thuyền và thải chất thải trực tiếp xuống sông rạch là nguy cơ lây lan rất lớn trong cộng đồng. Các vi sinh vật gây bệnh tiêu chảy cấp và vi khuẩn tả có trong nguồn nước sinh hoạt, trong các động vật thủy sinh (cá, tôm, cua, nghêu, sò, ốc, hến…) và những loại rau trồng dưới nước (rau muống, rau cần…). Nếu sử dụng nước bị nhiễm nguồn bệnh như vậy để uống hay rửa, chế biến  thức ăn, hoặc ăn phải thức ăn có mang tác nhân gây bệnh thì sẽ mắc bệnh và làm lây lan ra xung quanh. Rất nhiều người không biểu hiện bệnh nhưng có mang tác nhân gây bệnh tiêu chảy trong ruột và vẫn thải nguồn bệnh ra môi trường (người lành mang mầm bệnh). Do đó, mọi người cần có ý thức vệ sinh tốt, không đi cầu xuống kênh rạch…để giảm lây lan. Để bảo vệ mình, cần thực hiện tốt vệ sinh ăn uống, ăn chín, uống sôi, không ăn thức ăn bán rong ngoài đường phố.  Các trường hợp mắc tả gần đây đều do ăn hàng bán rong ngoài đường.

 Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hoa kỳ CDC đưa ra lời khuyên cho các khách du lịch đi đến vùng có nguy cơ bệnh tiêu chảy cấp và bệnh tả cao như sau: “ Hãy đun sôi, nấu chín, gọt vỏ, còn không thì đừng ăn”("Boil it, cook it, peel it, or forget it").

Chúng ta có thể tham khảo những lời khuyên này:

- Chỉ uống nước đun sôi hay đã xử lý bằng chlo hay iod.

- Trà và cà phê phải pha bằng nước đun sôi, uống nước có gas hay nước giải khát không dùng đá.

- Chỉ ăn các thức ăn phải được nấu chín và ăn khi còn nóng, chỉ ăn trái cây do chính mình gọt vỏ.

- Không ăn cá và hải sản tái.

- Không ăn rau sống và salad.

- Không ăn uống ở lề đường.

Phòng bệnh bao giờ cũng tốt hơn chữa bệnh. Với chế độ ăn vệ sinh, hợp lý và cung cấp đầy đủ dưỡng chất sẽ giúp cơ thể có khả năng chống lại nhiều loại bệnh tật.